Exelon (Lyfjaver)

Exelon er við Alzheimerssjúkdómi. Alzheimerssjúkdómur er eitt algengasta form heilabilunar og lýsir sér í truflun á minni, hegðun og athöfnum daglegs lífs. Einstaklingar með Alzheimerssjúkdóm verða fyrst fyrir truflunum á skammtímaminni, síðar fylgja breytingar á hegðun og færni til þess að lifa daglegu lífi. Ástæður sjúkdómsins eru ekki að fullu skýrðar og við honum er engin lækning. Ein skýringin er sú að skortur verði á taugaboðefninu acetýlkólíni í vissum hlutum heilans, aðallega heilaberki og svokölluðum dreka í heila (hippocampus). Acetýlkólín er brotið niður af ensíminu acetýlkólínesterasa. Rívastigmín, virka efnið í Exelon, hemur verkun þessa ensíms í heila, hægir þar af leiðandi á niðurbroti acetýlkólíns og eykur um leið magn þess í heila. Með þessu móti bætir lyfið vitsmunalega færni sjúklinga með Alzheimerssjúkdóminn. Exelon er notað við vægum til meðal alvarlegum Alzheimerssjúkdómi og vitglöpum hjá sjúklingum með sjálfvakta Parkinsonsveiki. Áhrif lyfsins eru mjög einstaklingsbundin. Lyfið læknar ekki Alzheimerssjúkdóminn og ennþá hefur ekki fundist lyf sem gerir það. Lyfið getur engu að síður hægt á framgangi sjúkdómsins og bætt líðan sjúklinganna í ákveðinn tíma.

---

Notkun á lyfi

Lyfjaform:
Forðaplástur á húð.

Venjulegar skammtastærðir:
1 plástur á húð daglega. Plástur gefur frá sér 4,6 mg/24 klst., 9,5 mg/24 klst. eða 13,3 mg/24 klst.

Hversu langur tími líður uns verkun kemur fram:
Mjög einstaklingsbundið, allt frá nokkrum dögum upp í nokkrar vikur.

Verkunartími:
Um 24 klst.

Þörf á að breyta mataræði meðan lyfið er tekið:
Engin.

Geymsla:
Geymist í lokuðum umbúðum við eða undir stofuhita þar sem börn hvorki ná til né sjá.

Ef skammtur gleymist:
Notaðu lyfið um leið og þú manst eftir því. Ef stutt er til næsta skammts skaltu sleppa þeim sem gleymdist og halda áfram að nota lyfið eins og venjulega. Ef fleiri en einn skammtur gleymast í röð skaltu hafa samband við lækni. Ekki nota tvo skammta í einu.

Hvernig á að hætta töku lyfsins:
Ekki er æskilegt að hætta notkun lyfsins nema í samráði við lækni.

Ef tekinn er of stór skammtur:
Aukin hætta er á aukaverkunum, aðallega ógleði, uppköstum og niðurgangi, en lítil hætta á öðrum einkennum. Gera skal hlé á notkun lyfsins í einn sólarhring við væga ofskömmtun en þó aðeins í samráði við lækni. Við alvarlegri ofskömmtun skal strax hafa samband við lækni.

Langtímanotkun:
Óhætt er að nota lyfið í langan tíma, svo lengi sem það sýnir árangur, og er það mat læknis hvenær skal hætta töku þess. Fylgjast skal með þyngd sjúklings meðan á meðferð stendur.

---

Aukaverkanir

Aukaverkanir eru almennt vægar og koma helst fram í upphafi meðferðar eða þegar verið er að auka skammtinn. Þær standa yfirleitt stutt yfir og hverfa oftast af sjálfu sér án sérstakrar meðferðar.

Aukaverkun	Tíðni			Leitið til læknis vegna einkenna		Leitaðu strax til læknis	Hættu strax töku lyfs
	Algeng >1%	Sjaldgæf <1%	Ekki þekkt	Sem eru alvarleg	Í öllum tilvikum
Aukin svitamyndun
Hjartsláttartruflanir, hraður hjartsláttur
Krampar
Kvíði
Lystarleysi, þyngdartap
Meltingartruflanir, kviðverkir
Ógleði, uppköst, niðurgangur
Rugl, uppnám
Skapgerðarbreytingar, ofskynjanir
Skjálfti
Svartar eða blóðugar hægðir
Svefndrungi, sundl eða höfuðverkur
Útbrot
Viðbrögð í húð á plástursstað
Þreyta, þróttleysi, vanlíðan

---

Milliverkanir

Lyfið hefur verið prófað með tilliti til milliverkana við mjög mörg algeng lyf sem Alzheimerssjúklingar nota og engin hætta á milliverkunum við þau komið í ljós. Varast ber að nota rívastigmín með lyfjum sem hafa áhrif á virkni asetýlkólíns, en það eru helst sefandi geðlyf, sum meltingarfæralyf, svo sem cisapríð, og parkinsonslyfið bíperíden (Akineton).

Sjá öll lyf sem geta haft áhrif á

Má ekki nota með

Getur haft áhrif á

• Galantamin STADA
• Signifor
• Tavegyl

---

Varúð

Læknir sem ávísar lyfinu þarf að vita hvort

• grunur leiki á um þungun eða að þú sért með barn á brjósti
• þú sért með astma eða annan lungnasjúkdóm
• þú sért með flogaveiki
• þú sért með hjarta- eða æðasjúkdóm
• þú sért með langvarandi nýrna- eða lifrarsjúkdóm
• þú sért með maga- eða skeifugarnarsár
• þú sért með ofnæmi fyrir virka efninu eða einhverju hjálparefnanna
• þú sért með þvagfærasjúkdóm
• þú takir einhver önnur lyf

Meðganga:
Takmörkuð reynsla er af notkun lyfsins hjá þunguðum konum.

Brjóstagjöf:
Ekki er vitað hvort lyfið berst í brjóstamjólk.

Börn:
Lyfið er ekki ætlað börnum yngri en 18 ára.

Eldra fólk:
Venjulegar skammtastærðir.

Akstur:
Lyfið getur valdið svima og syfju og því skert aksturshæfni. Læknir ætti að meta hæfni Alzheimerssjúklings til aksturs.

Áfengi:
Ekki neyta áfengis meðan lyfið er tekið.

Íþróttir:
Leyft við æfingar og í keppni.

Annað:
Vegna sjúkdómseinkennanna er nauðsynlegt að umsjónarmaður sjúklingsins fylgist með lyfjatöku.

---

Nánari upplýsingar

Nánari upplýsingar um lyfið er að finna í SPC texta og í fylgiseðli lyfsins, sem má finna á heimasíðu Sérlyfjaskrá. Ef upplýsingar hér stangast á við þær upplýsingar ber að fara eftir SPC texta lyfsins og/eða fylgiseðli.