Flúor

Steinefni og snefilefni

  • Fluor

Flúor er steinefni sem finnst víða í náttúrunni. Flúor er í öllum vefjum líkamans, mest þó í tönnum og beinum.

Heiti
Flúor, fluoride.

Uppspretta
Plöntur og vatn. Í dag eru flest tannkrem og munnskol flúorbætt.

Verkun

  • Nauðsynlegt fyrir myndun og viðhald tanna, flúor verndar tennur fyrir skemmdum. 
  • Örvar myndun beina. 
  • Hindrar virkni ýmissa ensímkerfa í líkamanum.


Notkun - verkun

Til varnar tannskemmdum.

Ráðlagðir dagskammtar
Ráðlagðir dagskammtar (RDS/Recommended Intake, RI) eru dagleg meðalneyslanæringarefna sem nægir til að mæta þörfum nær allra (venjulega 97,5%) einstaklinga á ákveðnu aldursskeiði meðal almennings. RDS er venjulega notað til að skipuleggja mataræði fyrir hópa fólks og einstaklinga. Einnig er hægt að nota RDS sem ráðleggingar um dagleganeyslu fyrir einstaklinga.

 Ungbörn <6 mánaða  
Ungabörn 7-11 mánaða 0,4mg
Börn 1-3 ára 0,7mg
Börn 4-6 ára 1,0mg
Börn 7-10 ára 1,5mg
Karlar 11-14 ára 2,4mg
Karlar 15-17 ára 3,3mg
Karlar 18-24 ára 3,8mg
Karlar 24-70 ára 3,7mg
Karlar <70 ára 3,5mg
Konur 11-14 ára 2,3mg
Konur 15-17 ára 2,9mg
Konur 18-50 ára 3,2mg 
Konur 51-70 ára 3,1mg
Konur <70 ára 3,0mg
Á meðgöngu 3,1mg
Með barn á brjósti 3,1mg

Skortur
Getur valdið tannskemmdum.

Eitrun
Staðbundin og bráð eituráhrif flúors á magaslímhúð lýsa sér í ógleði, uppköstum, magaverkjum og niðurgangi. Óstaðbundin og bráð eituráhrif flúors eru fjölbreyttari og alvarlegri. Þar má nefna ertingu í taugakerfi, kalkskort, blóðsykurskort, lágþrýsting og öndunartruflanir. Hjartabilun og í versta falli dauði, getur hlotist af öndunartruflunum.

Aukaverkanir
Engar þekktar aðrar en eiturverkanir.

Milliverkanir
Engar þekktar.

Frábendingar
Engar þekktar.

Heimildir

Ráðlagðir dagskammtar og nægjanleg neysla af vítamínum og steinefnum 2024.
www.landlaeknir.is . Uppfært í júní 2025.

R. Marcus. Agents affecting calcification and bone turnover. Goodman & Gilman´s The pharmacological basis of therapeutics 9th edition. 1996 McGraw-Hill, New York. Bls.1538-1539.

Anna Elín Kjartansdóttir, Valdís Beck og Þóra Jónsdóttir, lyfjafræðingar.